Kirecin elde edilişi, doğada kireçtaşı veya kalker (CaCO3) olarak bulunan kayaçların ufalanarak fırınlarda yakılması ile meydana gelir. Bu elde edilen sönmemiş kireçtir. Su ile etkileşime girerek sönmüş kirece dönüşür.
Pişirilme ve söndürme işlemleri ile 2 farklı adımda Kireç üretilir.
CaCO3 ——->CaO + CO2
Kalker yani CaCO3 söndürülmemiş, kirecin kimyasal işlemle oluşmuş ilk halidir. Ayrışma sonrası, CaO hali 900 – 1000 °C sıcaklığa sokularak, özel fırınlama ile suyla birleştirilmesiyle kalsiyum hidroksit, Ca(OH)2 haline gelebilen birleştirici özelliği olan bir maddeye dönüşmektedir.
Kireç (CaO), 2580 derece ısıda eriyen, Isıyla bozulmayan, amorf tarzı katı ve beyaz, Özgül ağırlığı 3,0-3,4 gr/cm³’dir.
100 gram CaCO3 kalkerden teorik olarak 56 gram kireç (CaO) elde edilir. Yüzde 56’lık gibi bir oran olsa da bir iki puan kayıp olmaktadır.
Başka dolomit taşlarında bulunan MgCO3 ile de Kireç oluşabilir. CaCO3 ve MgCO3 birlikte 1000 dereceleri bulan ısıya girerek pişirldiğinde kireç oluşur. CaO ve MgO ile dolomit kireç oluşmaktadır.
x CaCO3 + y MgCO3 ——–>x CaO + y MgO + (x + y) CO2
Su ile oluşan yeni dolomit kireci, kalsiyum hidroksit+magnezyum hidroksit, Ca(OH)2 + Mg(OH)2) haline gelebilen birleştirici bir madde olarak kullanılmaktadır
Söndürülmemiş kalker kirecinin öğütülerek belirli inceliğe getirilmesi ile söndürülmemiş toz kalsiyum (kalker) kireci, söndürülmemiş dolomit kirecinin öğütülerek belirli inceliğe getirilmesi ile söndürülmemiş toz dolomit kireci meydana gelir.
Kireç taşı eğer pişirilme sıcaklığı 1000 °C yi geçmezse oluşan kireç çalı kirecidir. Su ile işlem görünce kolay ve iyi söner, çünkü bu tip kireçler gevşek ve gözeneklidir. Eğer kireç taşı uzun zaman 1400 °C civarında pişirilirse kömür kireci elde edilir. Bu nedenle, halk arasında, çalı kireci kömür kirecine nazaran tercih edilir. Kömür kireçleri geç söndüğü ve dağılmadığı için uzun süre stoklarda saklanabilir.
Kirecin oldukça geniş bir kullanım alanlı vardır. Kullanım alanları sürekli artan bir şekilde çeşitlilik göstermektedir. Örneğin; 1900-1910 yılları arasında kireç %80 inşaatta, %10 kimya endüstrisinde, %10 da ziraatta kullanılıyordu.
1980’lerde ise, yapılarda %3, kimyasal endüstride %84, otoyollarda %6, refrakter endüstrisinde %6, ziraatte %1 oranında kullanılmaktaydı.
Biyolojik (ORGANİK) kirlilikler, Çözünmüş inorganik kirlilikler, Yüksek derecede zehirli kirlilikler, Patolojik kirlilikler, Radyoaktif kirlilikler, Süspansiyon halde bulunan kirliliklerde kullanılmaktadır.
Kireç ayrıca Humusların arıtılması ve şartlandırılması için aşağıdaki durumlarda da kullanılır;